श्लोक ९३
सत्ववान्सात्विकः
सत्यः सत्यधर्मपरायणः ।
अभिप्रायः
प्रियार्होऽर्हः प्रियकृत प्रीतिवर्धनः ।।
(८६७) सत्ववान् : - जो अत्यंत पराक्रमी व धैर्यशील आहे असा. श्री नारायण साहसी धैर्यशील व पराक्रमी आहेच व हे
सर्व गुण त्याच्या सर्व अवतारांत प्रकट झाले आहेत.
(८६८) सात्विकः :
- जो सात्विक गुणांनी परिपूर्ण आहे असा. शांती स्थिरता, निस्तब्धता इत्यादि
गुण सत्वगुण दर्शवितात. विधायक कार्य व तत्संबधी विचार करण्यापूर्वीची मनाची सर्जनशील स्तब्ध अवस्था म्हणजे 'सत्व' होय. सृजनांचे स्फुरणही परिपूर्ण आहे. तरीही जे च्यानावस्थेत स्थिर
असते असे वैश्विक मन म्हणजेच श्रीनारायण.
(८६९) सत्यः :
- सत्य, जे वर्तमान भूत भविष्य या तीनही कालामध्ये सम रहाते ते सत्य.१ आत्म्यामध्ये कसलेही विकार संभवत नाहीत. तो तीनही कालांत स्वस्वरूपांत स्थित असतो.
(८७०) सत्यधर्मपरायणः : - जो सत्याचे व धर्माचे स्थिर आश्रयस्थान आहे. सर्व विचार, कृती व भावना मधील सत्यता, एकरूपता
म्हणजेच सत्य व धर्म म्हणजेच कर्तव्य २ व अकर्तव्यामधील
विवेक व त्याप्रमाणे आचरण.
(८७१) अभिप्रायः :
- अनंताची वाटचाल करणारे सर्व साधक ज्याचेकडे सन्मुख होतात तो श्रीनारायण. दुसरा
अर्थ होतो जो आपल्यामध्ये संपूर्ण विश्वाचा लय करतो तो.
(८७२) प्रियार्हः :
- ज्यास आपले सर्व प्रेम अर्पण करावे अशा योग्यतेचा श्रीनारायण. प्रिय या
पदाचा व्यापक अर्थ जी वस्तू आपणास अत्यंत आवडते ती. म्हणून
संपूर्ण पदाचा अर्थ होईल,' भक्तांकडून त्यांच्या अत्यंत
प्रियवस्तूंनी पूजा करण्यास योग्य असा प्रियार्ह. आपल्या भक्तिचे प्रतिक म्हणून
आपल्याला आवडणारी वस्तू आपण भगवंताला आवर्जून अर्पण करीत असतो.
(८७३) अर्हः :
- सर्व भक्तांकडून पूजनीय असा श्रीनारायण.
भगवंत आपले आत्मस्वरूपच असल्यानें आपल्या भक्तीचा गुप्त खजिनाच आहे. त्यामुळे आपला शरणभाव, प्रेम, भक्ती
त्याचेकडून आकर्षित केली जाते.
(८७४) प्रियकृत् :
- जो आपल्या भक्तांचे प्रिय करण्यांत तत्पर आहे असा. तो आपल्या भक्तांचे
कल्याण (प्रिय) करण्यास अत्यंत उत्सुक असतो. या संज्ञेचा विरूद्ध अर्थही होऊ शकतो तो असा की दुष्प्रवृत्त व अश्रद्ध माणसांचे सुख समाधान
हिरावून घेतो तो श्रीनारायण.
(८७५) प्रितिवर्धनः : - जेव्हा एकादी व्यक्ती अगदी खरेपणानें व खूप खोल प्रेम करते तेंव्हा तिच्या हृदयांत जी
आनंदाची धुंद अवस्था येते तिला 'प्रीति' असे म्हणतात. अशी प्रीति जो भक्तांच्या
हृदयांत वाढवितो तो नारायणच होय. त्याचे संबंधी जितके जास्त चिंतन, मनन करावे
तितकी त्याची महानता जास्त समजत जाते व तितके त्याचे प्रेम 'प्रीति' वाढत जाते.
डॉ. सौ. उषा गुणे.
No comments:
Post a Comment